Wymaksić rogala na poziom epika

Po raz kolejny napiszę o innowacjach, bo innowacje – zwłaszcza te zamierzone i udane – zachwycają mnie w języku najbardziej. Z jednej strony, dlatego że zazwyczaj towarzyszy im formalna i poznawcza kontaminacja, a tę uważam za szczególnie ożywczą; z drugiej strony, podziwiam innowacje, bo mówią nam bardzo wiele o tym, jak nasz ludzki umysł przetwarza nasz ludzki język.

Dziś rzecz będzie o odmianie neologizmów, czyli o fleksji. Steven Pinker w książce Words and Rules – w której rozważa problem dwóch współpracujących systemów przetwarzania językowego: (1) opartego na regułach i (2) odwołującego się do analogii – stawia tezę, iż w przypadku fleksji przetwarzanie analogiczne dotyczy przede wszystkim elementów w języku zasiedziałych (czasowniki nieregularne), podczas gdy wszelkie innowacje przetwarza się w oparciu o istniejący system reguł. Tezę powyższą udowadnia Pinker za pomocą niezliczonej ilości różnych przykładów sufiksacji (liczba mnoga; czas przeszły, itd.) ... pochodzących z języka angielskiego. W związku z powyższym, uznam tę tezę za słuszną ... dla języka angielskiego. W eseju o językach i kodach pisałam o tym, że w różnych językach morfo-składnia może być bliżej lub dalej od tego końca continuum, który określamy jako „kody twarde”. Pinker pokazał, że przykładem języka twardszego fleksyjnie może być angielski, w którym innowacje rządzą się przede wszystkim regułami; polska fleksja natomiast jest w dużej mierze oparta nie na regułach, lecz na wzorcach; tymi ostatnimi właśnie kierujemy się w odmianie neologizmów w języku polskim.

Wzorców odmiany mamy bardzo wiele. Jest ich 25 dla deklinacji – pisałam o tym w eseju „Tako rzekłu Phoebe”. Koniugacja – o której dzisiaj – to z kolei 11 wzorców plus wyjątki. W związku z powyższym, jeśli w języku polskim pojawi się nowy czasownik, będzie on odmieniać się według jednego z wzorców; albo jak któryś wyjątek. Wybór duży, toteż ostatecznie o modelu koniugacji neologizmu zadecydują: statystyka, czyli częstotliwość użycia wzorca; lub opisany ostatnio efekt inżyniera Mamonia, czyli nasze przekonanie o tym, na ile silne jest podobieństwo (fonologiczna analogia) między naszą innowacją a konkretnym istniejącym już czasownikiem (odmieniającym się według pewnego wzorca). Co ostatecznie wygra w użytkowniku: intuicyjny statystyk czy inżynier Mamoń? Przeważnie, jak widać na podstawie listy neologizmów (w tabeli, poniżej), górę bierze statystyk; chyba, że piosenka, którą znamy jest naprawdę przebojowa.

I jeszcze słowo o rzeczonej liście: tak naprawdę dzisiejszy wpis jest tylko pretekstem, żeby ją zamieścić, ponieważ jest zachwycająca językowo. Jej zawartość to tylko fragment jednego z wielu socjolektów: socjolektu WOW[1]a, z którym sama obcuję stosunkowo najczęściej (choć wtórnie ;-)), a który posiada wszystko, co mnie w języku fascynuje: ma oparcie w istniejącym systemie (reguł i wzorców, w proporcjach właściwych dla każdego języka) czyli stabilność, a jednocześnie odzwierciedla giętkość umysłu, który go stworzył i który go przetwarza; a ponadto zawiera bardzo wiele środków stylistycznych, takich jak omawiana onegdaj paranomazja, której przykładem jest tytułowy rogal[2].

CZASOWNIK	ZNACZENIE	Statystyka Google[3]  (kwerenda z dn. 26/12/2010)	1 OS L. POJ CZAS TER. /WZORZEC KONIUGACYJNY[4]
koksić/koxić maksić/x (kogo co); wymaksić/x	wytrenować do granic możliwości	21200 / 952 253 / 12 86 / 3	ja makszę/kokszę Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)
ekspić/expić	zdobywać doświadczenie	3870 / 37600	ja ekspię Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)
grindować/grindzić	przebywać stale w jednym miejscu i zabijać te same respawnujące postaci	4540 / 181	ja grinduję/ grindzę Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ) / Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)
noobić/nubić lamić	kiepsko sobie radzić	2320 / 217 138000	ja noobię/nubię Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)
ninjować/nindżować	oszukiwać przy pobieraniu trofeów	128 / 3	ja ninjuję/nindżuję Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
kampić (gdzieś)	przebywać stale w jednym miejscu i zabijać przeciwników	63400	ja kampię Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)
rushować	atakować w stylu kamikadze	397	ja rushuję Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
healować/healać (kogo co)	leczyć (rany)	7190 / 1140	ja healuję/healam Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ) / Grupa I* (n.p.: KOCHAM)
flamować/flamić	wdawać się w pyskówki; marudzić (z ang. flame wars)	1280 / 398	ja flamuję/ flamię Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ) / Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)
spamować/spamić	robić stale to samo celem irytowania kogoś	172000 / 108000	ja spamuję/ spamię Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
ressować (kogo co)	wskrzesić	169	ja ressuję Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
depeesować/depeesić	zadawać obrażenia (z ang: damage per second)	30 / 1	ja depeesuję/depeeszę Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
cheatować/czitować	oszukiwać	70600 / 12300	ja cheatuję Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
bugować	oszukiwać przez wykorzystanie błędu w strukturze gry	49600	ja buguję Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
glitchować/gliczować	oszukiwać przez wykorzystanie błędu w strukturze mapy	1110 / 121	ja glitchuję/gliczuję Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
farmić (kogo co)	zbierać; gromadzić zabierać komuś	72900	ja farmię Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)
gangować (kogo co)	napadać dużą grupą	4690	ja ganguję Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
respawnować kogo, co / się	pojawić się ponownie	3210	ja respawnuję (się) Grupa IV* (n.p.: WIRUJĘ)
zdropić	upuścić tak, by inny gracz mógł podnieść	83800	ja dropię Grupa VI (n.p.: TOPIĘ)

---

[1] World of Warcraft; gra sieciowa typu MMORPG; gracze posługują się żargonem opartym na zapożyczeniach. Dziękuję moim Synom za pomoc w przygotowaniu niniejszego wpisu. I ... nie, to nie znaczy, że kontrola rodzicielska zostanie zdjęta, Rafał.

[2] ang. rogue=łotrzyk

[3] liczby w rubrykach poniżej to liczba rezultatów dla danego słowa.

[4] Grupy oznaczone gwiazdką odznaczają się największą popularnością
(* oznacza, że ¼ wszystkich polskich czasowników odmienia się według tego wzorca).